ارزیابی تنوع مورفولوژیکی و بازده اسانس در برخی جمعیت های آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen)

به منظور بررسی تنوع فنوتیپی گیاه آویشن کوهی،  بذور ده جمعیت از گونه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus) از رویشگاه های طبیعی آن در استان های گیلان، مازندران، آذربایجان غربی، سمنان و قزوین جمع آوری و در ایستگاه تحقیقاتی قم در سال 1386 کاشته شدند. سپس صفات مورفولوژی و فنولوژیکی مختلف این گیاهان شامل ارتفاع گیاه، طول برگ، عرض برگ، فاصله میان گره، قطر گل آذین، بازده اسانس و زمان های شروع گلدهی، گلدهی کامل و رسیدن بذر ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که جمعیت های مورد بررسی در کلیه صفات بجز طول دم گل و  قطر گل آذین  تفاوت معنی داری داشتند. همبستگی معنی داری در بین صفات مشاهده شد که از مهمترین آن ها همبستگی مثبت و معنی دار بازده اسانس با صفت تعداد گل در گل آذین، فاصله میانگره، وزن خشک و وزن ترگیاه بود. از روش تجزیه به عامل ها برای تعیین تعداد عامل های اصلی فرق گذار بین جمعیت های مورد مطالعه و صفات تشکیل دهنده هر عامل استفاده شد. تجزیه به عامل ها نشان داد که 5 عامل اصلی توانستند 9/82% از کل واریانس صفات را توجیه نمایند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه کلاستر، 10 جمعیت آویشن کوهی در 4 گروه مستقل قرار گرفتند. جمعیت مازندران2 بیشترین بازده اسانس و تعداد گل در گل آذین را به خود اختصاص داد که  از نظر صفات اصلاحی، بسیار مطلوب برای این گیاه به حساب می آید.